Πέμπτη 4 Οκτωβρίου 2007

Η Φυσική της Πολιτικής - Είναι δυνατή η προσομοίωση?


Πριν από μερικά χρόνια είχα παρακολουθήσει ένα βρετανικό ντοκιμαντέρ όπου επιχειρούσε να εξηγήσει σε μαθητές Γυμνασίου, την έννοια των διαστάσεων στα διάφορα φυσικά μεγέθη. Ανέφερε λοιπόν έναν δι-διάστατο (μονοεπίπεδο) κόσμο, όπου οι διδιάστατοι άνθρωποι έρχονται σε επαφή με ένα τρισδιάστατο μήλο. Η εικόνα του μήλου για αυτόν τον κόσμο ήταν το αποτύπωμα που άφηνε το μήλο, βουτηγμένο σε μελάνι πάνω στο επίπεδο που ζούσαν οι διδιάστατοι άνθρωποι. Επομένως, η εικόνα των ανθρώπων για το μήλο, ήταν περιορισμένη και μόνο ένα πολύ μικρό μέρος του μήλου τους ήταν αντιληπτό.

Στη συνέχεια, κάποιος έξω από το σύστημα δάγκωνε ελαφρά το μήλο, αλλάζοντας ουσιαστικά και το αποτύπωμα που αυτό άφηνε στο διδιάστατο κόσμο των επίπεδων ανθρώπων. Έτσι το ντοκιμαντέρ, έδινε και την εικόνα της τέταρτης διάστασης, αυτής του χρόνου, και των επιπτώσεών του σε διδιάστατους χώρους.


Τον τελευταίο καιρό έχουμε κατακλυστεί από τοποθετήσεις που αναφέρονται στην ανάγκη "αριστερής" στροφής στην πολιτική πρακτική αλλά και στην ιδεολογία του ΠΑΣΟΚ. Το μέγεθος λοιπόν της πολιτικής για αυτούς είναι απλά μονοδιάστατο. Είναι μια ευθεία στην οποία μπορεί κανείς να πάει δεξιά ή αριστερά, σαν να γυρίζει το μοχλό σε ένα παλιό ραδιόφωνο, μετακινώντας τη βελόνα πάνω στο καντράν των FM ή των μεσαίων. Είναι προφανές πως μια τέτοια προσέγγιση, μονοδιάστατη, είναι άκρως περιορισμένη τόσο στη σύλληψή της όσο, κυρίως, στην αποτελεσματικότητά της.

Υπάρχουν κάποιοι που θέτουν και μια δεύτερη διάσταση στο σκηνικό της πολιτικής. Αντί για αριστερά και δεξιά, προσθέτουν τη δυνατότητα να πάει το ΠΑΣΟΚ μπροστά. Σίγουρα πληρέστερη τοποθέτηση από τη μονοδιάστατη του αριστερά και δεξιά, διατηρεί όμως και πάλι στοιχεία μειωμένης αντίληψης του συνολικού πολιτικού χώρου.

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον διάβασα την τοποθέτηση του vagnes. Αντί της μονοδιάστατης αντίληψης του αριστερά ή δεξιά και της μονεπίπεδης θεώρησης που προσθέτει τη διάσταση του μπρος πίσω, προσθέτει την τρίτη διάσταση του Επάνω (προφανώς και του κάτω, το οποίο βέβαια δεν το προτείνει, αλλά μάλλον είναι το σημείο στο οποίο βρίσκεται το ΠΑΣΟΚ). Η προσέγγιση λοιπόν αυτή μετατρέπει την πολιτική σε τρισδιάστατο μέγεθος, όπου οι διαστάσεις θα μπορούσαν να ερμηνευτούν κι ως εξής: Αριστερά - δεξιά: διάσταση της ιδεολογικής τοποθέτησης. Μπρος - πίσω: διάσταση της πολιτικής πρακτικής. Πάνω - κάτω: διάσταση που αφορά στον πολιτικό πολιτισμό, διάσταση της ποιότητας και της επαφής της πολιτικής με τον κόσμο.

Στο φυσικό μοντέλο αυτό της προσομοίωσης της πολιτικής θα πρόσθετα και την τέταρτη διάσταση, αυτή του χρόνου. Όπου εδώ, έχει την έννοια του πολιτικού χρόνου, που εμπεριέχει το σύνολο εκείνο των παραγόντων που τροποποιούν την τοποθέτηση στο χώρο, ανάλογα με τα στοιχεία της συγκυρίας, των εξελίξεων αλλά και της γενικότερης πολιτικής θεώρησης και της τρέχουσας κοινωνικής αντίληψης των πολιτικών διαδικασιών. Με απλά λόγια, άλλη είναι η εικόνα και ο ορισμός του αριστερού και του δεξιού στην εποχή της Βιομηχανικής Επανάστασης, άλλη στην εποχή της Τεχνολογικής Επανάστασης και άλλη στο σημερινό χρόνο.
Επιστρέφοντας, στο τι πρέπει να κάνει το ΠΑΣΟΚ, και με τη θεώρηση ενός τέτοιου μοντέλου, αυτό θα πρέπει να αναπτύξει μια παλίνδρομη κίνηση αριστερά και δεξιά (θα πρέπει να οριστούν τα σημεία αρχής και τέλους μιας τέτοιας παλινδρόμησης), ώστε να καλύπτει διαρκώς τον απαιτούμενο αυτό ιδεολογικό χώρο που συγκροτεί ευρύτερες πλειοψηφίες και αποδοχές, θα πρέπει να κινείται σταθερά μπροστά, ώστε να ενσωματώνει και να προωθεί πολιτικές πρακτικές που οδηγούν σε θετικά αποτελέσματα, θα πρέπει να κινείται ανοδικά, συμβάλλοντας στην διαρκή βελτίωση του πολιτικού πολιτισμού και ενισχύοντας την σύνδεσή του με την κοινωνία, και τέλος να παρακολουθεί και να εκμεταλλεύεται τον πολιτικό χρόνο, προσδοκώντας, να δημιουργήσει στον τετραδιάστατο αυτό πολιτικό χώρο το σχήμα εκείνο που θα καλύψει τον μεγαλύτερο δυνατό όγκο, καταγράφοντας ουσιαστικά τη μέγιστη δυνατή αποδοχή και εμπιστοσύνη.

Δυστυχώς, τα φυσικά και μαθηματικά μοντέλα, ενέχουν εξ' ορισμού το στοιχείο του ιδεατού, του ιδανικού. Όσο κι αν προσθέσει κανείς παραμέτρους και συναρτήσεις, βαθμούς ελευθερίας και αρχικά και τελικά σημεία, δεν παύει να είναι η όλη διαδικασία, μαι διαδικασία προσομοίωσης και μοντέλου. Θα θυμίσω, στους λάτρες της επιστημονικής φαντασίας το επικό έργο του Ισαάκ Ασίμοφ "Γαλαξιακή Αυτοκρατορία". Το σύνθετο μαθηματικό μοντέλο που προσομοίωνε και κατά συνέπεια προέβλεπε τις κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές μεταβολές, κατέρρευσε όταν επήλθε, ένα σπάνιο, τυχαίο πλην όμως απολύτως φυσικό γεγονός, αυτό μιας μετάλλαξης.

Η πολιτική είναι διαδικασία ανθρώπινη. Περιλαμβάνει συναισθήματα, υποκειμενικές κρίσεις, εκδηλώσεις συμπεριφοράς. Η ανθρώπινη σχέση, οι έννοιες της εμπιστοσύνης και της πίστης, δεν είναι έννοιες που μπορούν εύκολα να μετατραπούν σε ποσοτικά μεγέθη και να εισαχθούν ως παράμετροι σε μοντέλα.

Για αυτό το ΠΑΣΟΚ θα πρέπει, αντί να αναζητεί τη θέση του σε μονοδιάστατα ή πολυδιάστατα πολιτικά σύμπαντα, λίγο αριστερά, λίγο πάνω, λίγο μπρος, να αναζητήσει την έκφραση ξανά ποιοτικών χαρακτηριστικών της κοινωνίας: Αγωνίες, ελπίδες, ενδιαφέροντα, κοινωνικές ευαισθησίας, αίσθημα σταθερότητας, ασφάλεια, προβληματισμός για το μέλλον των παιδιών, ελευθερία έκφρασης, εθνικός προσδιορισμός, ευρωπαϊκή προοπτική. Εκεί να δώσει την έμφαση μαζί με μια ηγεσία που να τα συνθέτει και να μπορεί να τα εγγυηθεί. Αυτό έκανε με τον Ανδρέα Παπανδρέου, αυτό έκανε και με τον Κώστα Σημίτη. Και οι δυο αυτοί ηγέτες, δεν στάθηκαν στην παραμετροποίηση ενός θεωρητικού μοντέλου. Απλά αισθάνθηκαν, εξέφρασαν και έπεισαν.

7 σχόλια:

Elias είπε...

Η προσέγγιση περί προσομοίωσης της πολιτικής ,και τα παραδείγματα που χρησιμοποιείς, όντως αποδεικνύουν μια α-δυνατότητα κατασκευής πολιτικού σύμπαντος με ενεργειακές ισορροπίες.
Θα αναφέρω ,επιγραμματικά ,δυο θεωρητικές προσεγγίσεις που αποτελούν σύνθεση φιλοσοφικής και φυσικο-μαθηματικής ανάλυσης.
Η πρώτη καλείται''μικροφυσική της εξουσίας΄΄,υπάρχει και ως τίτλος βιβλίου, και αναπτύχθηκε απο τον Φουκώ,στην δεκαετία του '60.Δεν έχει τόσο στοιχεία προσομοίωσης θεωριών απο την Φυσική στην Πολιτική,αλλά στοιχεία μικροσκοπικής διαίρεσης των μηχανισμών εξουσίας, καταπίεσης, διακυβέρνησης. Είναι βασισμένη πάνω στην θεώρηση του Φουκώ για την εξουσιαστική προσέγγιση οργάνωσης της κοινωνίας, σε πολυεπίπεδα πλαίσια.Νεότεροι μελετητές,προσπάθησαν να επεκτείνουν την θεωρία και να την ΄΄παντρέψουν΄΄ με τα δίπολα Αριστερής/δεξιάς ιδεολογίας, σε επίπεδο κομματικών και γενικότερων οργανωτικών δομών,πχ.στην κρατική μηχανή.Αξίζει να μελετηθεί...
Η δευτερη θεωρία, έχει την μορφή της ''Κβαντομηχανικής΄΄ συγκριτικής ανάλυσης στην πολιτική διαχείριση κοινωνικών συστημάτων. Αναπτύχθηκε απο αμερικανούς ''φρακταλιστές'', ο Mandelbrott ηγείται αυτής της ομάδας, και την έχουν προσομοιώσει και στα οικονομικά συστήματα.
Βασική της αρχή είναι η παλινδρομική δύναμη της εντροπίας,όπως αυτή σχετίζεται με την κβαντική μηχανική, δηλαδή την γραμμομοριακή δομή συμβάντων και στοιχείων.Διπολικές συναρτήσεις(κράτος-αγορά,παρέμβαση-εποπτεία κτλ) που συναντούν με τις διαδρομές τους ,κυματοειδείς συναρτήσεις της ανθρώπινης πολιτικής συμπεριφοράς και τις καμπύλες προτιμήσεων των ατόμων και των ομάδων.
Ψιλά γράμματα, μάλλον ανούσια για τα δρώμενα στο ΠΑΣΟΚ, θα έλεγε κανείς...Διαφωνώ! Η Φυσικο-μαθηματική και φιλοσοφική προσέγγιση του πολιτικού συστήμταος και των φορέων διαχείρισης του, στηρίζεται σε τέτοιου ακριβώς βαθμού κυταρροποίηση των γεγονότων,των θεσμών, των προβλημάτων( τα μικρά χρειάζονται την μεγάλη ανάλυση)Στην χώρα μας, η Πολιτική Επιστήμη δεν αντικατοπτρίζει τις εξελικτικές τις τροχιες στο πολιτικό γίγνεσθαι.Ο λόγος? Μάλλον δεν έχουμε και τόσο ''Πολιτικό'' προσωπικό...

IOYLIANOS PARAVATHS είπε...

Η Ελλας καταδυναστεύεται από 4 Οικογένειες, Αυτά θυμίοζουν Βιρμανία, Β. Κορέα κλπ.
Φτάνουν πια τα ψώνια της εξουσίας λίγη σοβαρότητα Κύριοι. Δεν βαρεθήκανε τόσα χρόνια, ο Λαός σίγουρα βαρέθηκε. Υπάρχουν καίάλλα επίθετα σε αυτή την Χώρα έκτος απο Καραμανλή, Βενιζέλο, Παπανδρέου, Πάγκαλος και Μητσοτάκης.

vagnes είπε...

Η αναλυση σου και η συγκριση που κάνεις με τη φυσικη επιστημη δινει τις αλλες διαστασεις στην πολιτικη σκεψη και προβληματισμο.
Τα FM τα μεσαια (και τα ακραια) επισης πολυ πετυχημενος παραλληλισμος.
Παρ' ολο που στον επιλογο σου βαζεις τα πραγματα στη θεση που και εγω συμφωνω, θα διαφωνησω μονο στην παλίνδρομη κινηση αριστερα και δεξια, με σημεια αρχης και τελους της παλινδρομησης . Πραγματι, σημερα, συγκροτει και συγκρατει ευρυτερες πλειοψηφιες και αποδοχες αλλα η διεκδικηση εκει μας υποβιβαζει στο ιδιο επιπεδο με τους αλλους διεκδικητες. Αφηνουμε τη διασταση αυτη στους αλλους και ανυψωνουμε την αναζητηση μας Επανω, προσκαλωντας και απεγκλωβιζωντας αριστερους, δεξιους, κεντρωους, αλλαζοντας τη μεχρι σημερα νοοτροπια τους και υπερπηδωντας και τις (εντεχνες) πολωσεις τους.
Εισαγουμε και διδασκουμε (το ελπιζουμε τουλαχιστον) την Επανω πολιτικη.
Διψαμε όλοι για πολιτικο πολιτισμο, πραγμα που αργει να φανεί στον οριζοντα. Ας προσπαθησουμε να κανουμε ολοι κατι γι΄αυτο μήπως ξυπνησουμε το σπορο της αλλαγης στο ΠΑΣΟΚ που βρισκεται "εν υπνωσει". Αν το καταφερουμε θα περισωσουμε αρκετες αξιες και αγαθα που ακομη αντιστεκονται.Το ιδεατο και το ιδανικο που περιγραφεις, φυσικα δεν μπορει να επιτευχθει, αλλα μπορει να αποτελεσει το στοχο την προοπτικη και το οραμα των πολιτων που θα κληθουν να ακολουθησουν την νεα αυτη πορεια.
Στην προσπαθεια αυτη, προτεινω με οση δυναμη διαθετω μια λυση Επανω και θα ηθελα να μου πεις την αποψη σου για την νεα αναρτηση-προταση μου με τιτλο "ΝΕΑΡΑ Ή ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ;" που μολις αναρτησα στο ιστολογιο μου και κανω χρηση και του ονοματος σου (αν μου το επιτρεπεις).ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ

Γιωργος Σακελλιων είπε...

Αγαπητέ vagnes,
Η απουσία φρέσκια, νεαρής, πολιτικής στην Ελλάδα, πρακτικά η αδυναμία παραγωγής πολιτικής στην Ελλάδα, έρχεται ως συνέπεια της έλλειψης πολιτικής αγωγής, παιδείας και πολιτισμού γενικότερα. Τα παραπάνω συστατικά λειτουργούν ως "καλούπια" για την παραγόμενη πολιτική, η οποία χρησιμοποιεί ως πρώτες ύλες την κοινωνική δυναμική, το ριζοσπαστισμό, την ανάγκη της κοινωνικής έκφρασης και έχει ως ενεργειακή πηγή παραγωγής, την εγγενή στο ανθρώπινο είδος τάση κοινωνικότητας και οργάνωσης κοινής ζωής.
Το "καλούπι" της παιδείας και του πολιτισμού, όσο πιο "ραφιναρισμένο" είναι παράγει προϊόν πολιτικής με υψηλή ποιότητα, υψηλή αξία και μεγάλη διάρκεια ζωής.
Όταν το καλούπι είναι κακής πιότητας ή κακή απομίμηση κάποιου προτοτύπου, τότε σημασία έχει πόση πρώτη ύλη έχεις, ώστε η κοινωνική δυναμική και κοινωνική απαίτηση να δημιουργήσει πολιτικό προϊόν, μαζικό, διεισδυτικό στις "πολιτικές αγορές", ικανό να δημιουργήσει μαζικές "μόδες" αλλά από την άλλη είναι μάλλον χαμηλής αξίας και ποιότητας και μικρής διάρκειας ζωής.
Έτσι ώριμες κοινωνίες με πολιτισμό και ριζομένη ολοκληρωμένη αντίληψη παιδείας και αγωγής, παράγουν πολιτικές με διαχρονικότητα, στέκουν με ενδιαφέρον και αποτελεσματικότητα στα δρώμενα και τις παγκόσμιες εξελίξεις, όπως το περιβάλλον, η διατήρση των πόρων, η προστασία του νερού, η πολυπολιτισμικότητα, η καταπολέμηση της ξενοφοβίας, η δημιουργία αισθήματος ασφάλειας και ευημερίας στους πολίτες. Αναπτύσσονται επίσης εναλλακτικές μορφές "πολιτικής παραγωγής" μέσα από την κοινωνία των πολιτών και της δράσεις των ΜΚΟ. Διατηρώντας την προσομοίωση στο "παραγωγικό" μοντέλο, είναι σα να έχουμε μικρές οικογενειακές ή συνεταιριστικές "βιοτεχνίες" παραγωγής πολιτικής, που παράγουν όμως υψηλής ποιότητας και αξίας πολιτικό προϊόν.
Αντίθετα, καταπιεσμένες οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά κοινωνίες, με απουσία ριζωμένης παιδείας παράγουν "επαναστατικά" προϊόντα πολιτικής τα οποία, λόγω αυξημένης ποσότητας, έχουν απήχηση, ανατρέπουν συστήματα,αλλά δεν μπορούν να διατηρηθούν στο χρόνο, ούτε να δώσουν μακρόχρονες λύσεις σε πιο δομικά προβλήματα.
Απαντώντας λοιπόν στην πρόκλησή σου να σχολιάσω τις σκέψεις σου θα έλεγα τα εξής:
1. Όντως υπάρχει απουσία νεοτερικής πολιτικής στην Ελλάδα, κυρίως ως συνέπεια της απουσίας ευρύτερου πολιτισμού, αγωγής και παιδείας. Μοιάζουμε σαν την Κούβα του Κάστρο, όπου κυκλοφορούν εκπληκτικά αυτοκίνητα της εποχής του 50, ως συνέπεια του τεχνολογικού εμπάργκο, τα οποία φτάνουν πια στα όρια της συντήρησης και του ρεκτιφιέ. Η πολιτική στην Ελλάδα, δεν παίρνει άλλο ρεκτιφιέ. Θέλει καινούργια καλούπια.
2. Συμφωνώ και ενθουσιάζομαι με την πολιτική επάνω, όπως σου έχω ξαναγράψει. Ανάμεσα στο επανωστατική ή επανωκινητική, ως ορισμούς, σαφώς προκρίνω αυτόν της επανωκινητικής. Εφόσον η επιφύλαξή μου είναι ότι η πολιτική είναι τουλάχιστον τετραδιάστατος χώρος, θα πρέπει η επιθυμούμενη πολιτική τοποθέτση να είναι τουλάχιστον ανυσματική κι όχι σημειακή. Επομένως, είναι σαφώς περιγραφικότερος ο όρος επανωκινητική.
3. Στην ανάρτησή μου για την καταπίεση των 40, ανέφερα την αντίθεσή μου γενικά στις ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις. Για αυτό και αρνούμαι πεισματικά τη συμμετοχή μου σε τάσεις των 40ρηδων που προσπαθούν να διαμορφωθούν τελευταία στο ΠΑΣΟΚ, εν όψει της Προεδρικής Εκλογής. Διαφωνώ λοιπόν στον χαρακτηρισμό της "ηλικωμένης" πολιτικής. Χωρίς να με διακρίνει καμμιά σεξουαλική εκτροπή ή ιδιορρυθμία, έχω συναντήσει γοητευτικούς υπερήλικες ανθρώπους και ιδιαιτέρως απωθητικούς νεαρούς. Δεν πιστεύω ότι η γοητεία τους γενά κατ' ανάγκη και σεξουαλική έλξη -πιθανότατα όχι- αλλά η γοητεία, το "charm" είναι καθοριστικό. Χρειαζόμαστε "charming" πολιτικές κι όχι απλά "attractive". Πιο απλά και "αντρικά". Πρέπει να δώσουμε πολιτική για "σχέση" κι όχι για μια "ξεπέτα".
Αυτά προς το παρόν.
Στο δρόμο μας έχουμε να πούμε πολλά ακόμα.

Ανώνυμος είπε...

εμένα που παρακολούθησα και τις 2 ομιλίες σήμερα από την Τιβι, άρα όχι όλες, μου έκαναν εντύπωση: Α) Η αποστροφή του Ε.Β. ότι μπορεί το κράτος πρόνοιας- ακόμα και τώρα- να πάει αντάμα με την δημιοσιονομική "αυστηρότητα".. (κάπως έτσι το είπε..) της Ο.Ν.Ε.
Μπορεί να μου το εξηγήσει αυτό κανείς;.. όχι πολιτικάντικα όμως

Β) Η θέση του Γ.Π. ενάντια στην εμπλοκή των μεγαλοεπιχειρηματιών στην πολιτική ζωή.
Περιμένω να ακούσω μέτρα, αλλιώς θα φοβάμαι ότι θα καταλήξει το πράγμα σε μια επανάληψη της ιστορίας των "νταβατζήδων"..

Matrix είπε...

Με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο η τελευταία παράγραφος του post σου.

Το ζήτημα δεν είναι οι θεωρητικές συζητήσεις περί αριστεράς ή δεξιάς πολιτικής, άλλωστε ολοκληρος ο κόσμος ακόμα ψάχνει να βρει βηματισμό για την αριστερά, ειδικά στην Ευρώπη. Μετά τη δεκαετία του 90 και την πολιτική του Τρίτου Δρόμου, τώρα δεν υπάρχει σαφής προσδιορισμός για τα σοσιαλοδημοκρατικά κόμματα της Ευρώπης.

Κλείνοντας, το ζήτημα για το ΠΑΣΟΚ είναι αυτό που καταλήγεις, ή που απλά λέει ο κόσμος, να νιώθεις το ΠΑΣΟΚ δίπλα σου , όπως παλιά.
Δίπλα στον αγρότη, στον εργαζόμενο, στο φοιτητή... παντού.

Ανώνυμος είπε...

milas gia euthia kai pano
ayth einai mia sizhthsh
pou se genikes grammes me vriskei symfono
mia tetia theorish prospathise ferontas tous andranopoulo kai mano sto pasok prospathise na kanei
o GAP fusika oi suntrofoi opos BB
kanoun pos den katalabenoun

pantos einai poli diskolo na symbei mia tetia theorish sto pasok
opou tous-mas exoun mathei gia ton monodiastato aksona peri aristeras kai deksias

poli laika na po oti opios arxisei na kanei teties sizithseis tha faei poli ntomata apo tous "epanastates" ths tileorashs