ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ ΠΑΣΟΚ: MATRIX RELOADED

Τον τελευταίο καιρό είχα αποφύγει την αναφορά στις εξελίξεις στο ΠΑΣΟΚ. Όχι γιατί δεν είχα κάτι να πω. Κυρίως γιατί δεν ήθελα κάτι να πω. Περίμενα την Εθνική Συνδιάσκεψη. Περίμενα την κορύφωση της "προεκλογικής" εκστρατείας, τις τοποθετήσεις των υποψηφίων προέδρων, των στελεχών που τηρούσαν στάση αναμονής, την εξέλιξη του ψυχισμού της διαδικασίας.

Πήγα στην Εθνική Συνδιάσκεψη με αρκετά καλή διάθεση. Είναι πάντα ευχάριστο να συναντάς παλιούς φίλους, παλιούς συνεργάτες, παλιούς συναγωνιστές. Πρόσωπα μιας διαδρομής ζωής. Στην εικόνα και πιο πολύ στα μάτια αυτών των ανθρώπων βλέπεις το ΠΑΣΟΚ το ίδιο, την διάθεση, την άποψη, την προοπτική του.

Μπήκα στην αίθουσα την ώρα που ανέβαινε στο βήμα ο Παπανδρέου. Το κτίριο έτρεμε από τις ιαχές "Παπανδρέου - Παπανδρέου". Η ηλικία μου δεν μου επιτρέπει να θυμάμαι τις αντίστοιχες φωνές για το Γέρο. Στον Ανδρέα δεν το φωνάζαμε. Ο ιδρυτής προτιμούσε το "Ανδρέα". Ο λαός το ίδιο. Ο Γιώργος αναζητά πάλι τη σύνδεση του ΠΑΣΟΚ με την οικογένεια.
Βλέποντας και την εικόνα πια σάστισα: Τα 2/3 των παρόντων σε παράκρουση να φωνάζουν όρθιοι και να χειροκροτούν: "Παπανδρέου - Παπανδρέου". Πρόσωπα αλοιωμένα, αφιονισμένα, φανατισμένα. Με βλέμμα θολό.

Προσπάθησα να θυμηθώ μερικά από αυτά τα πρόσωπα σε ανάλογες στιγμές στην ιστορία του ΠΑΣΟΚ. Σε συγκεντρώσεις, σε ομιλίες, σε Συνέδρια. Θυμάμαι τις φωνές, την ένταση στα πρόσωπα. Όμως θυμάμαι και βλέμματα γεμάτα προσδοκία και χαρά. Την Παρασκευή στη Συνδιάσκεψη τα πρόσωπα δεν είχαν χαρά. Είχαν ένα σκληρό πάθος.

Στη σαστιμάρα της στιγμής δεν μπόρεσα να μην σκεφτώ: Φαντάσου να είχε κερδίσει κιόλας. Όμως τότε, τα πρόσωπα θα ήταν πάλι ήρεμα, η αίθουσα θα ήταν πιο γεμάτη, θα υπήρχε χαρά, θα τον χειροκροτούσαμε όλοι.

Συγκεντρώθηκα στην ομιλία του. Σε αυτά που είχε διαλέξει να πει για την μέρα.

Από τις πρώτες κι όλας φράσεις ένοιωσα μια δυσφορία. Ένοιωσα μια απογοήτευση. Την ίδια και μεγαλύτερη από αυτήν που ένοιωσα το βράδυ των εκλογών με την τότε τοποθέτηση του Παπανδρέου. Ένοιωσα μια προσβολή. Στο συνάισθημα και στη νοημοσύνη.

"ξεκινήσαμε μια νέα αρχή, γνώριζα καλά ότι είχαμε ένα παρελθόν με λάθη, είχαμε κουράσει, αλλά γι' αυτό ακριβώς ζήτησα από όλους ν' αλλάξουμε. Από την πρώτη στιγμή τόνισα ότι ξεκινάμε μια νέα πορεία μαζί για τη νέα εποχή, με στόχο να μοιραστούμε τις κοινές μας αξίες σε αυτή την κοινωνία.
Ο χρόνος που είχαμε στη διάθεσή μας ήταν λίγος για να πείσουμε την πλειοψηφία του ελληνικού λαού για την αξιοπιστία της πρότασής μας. Θα πείσουμε όμως. Και θα είμαστε έτοιμοι να διεκδικήσουμε και πάλι την εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού. Εμείς είμαστε οι μεταρρυθμιστές, εμείς είμαστε που φέρνουμε τη νέα εποχή.
Δεσμεύομαι ότι όλοι μας, μαζί, θ' ανανεώσουμε το ΠΑΣΟΚ με μπροστάρη τη νεολαία. Δεσμεύομαι ότι θα κάνουμε τις ιδέες μας πράξη, θα σχηματίσουμε την ευρύτερη δημοκρατική προοδευτική παράταξη. Δεσμεύομαι ότι σύντομα, μαζί, θα πραγματοποιήσουμε τις μεγάλες τομές και ανατροπές που απαιτούνται για τον τόπο.
Το εκλογικό αποτέλεσμα για εμένα είναι μια νέα αρχή. Και εμείς θα πρωτοπορήσουμε, αλλάζουμε και μαζί θ' αλλάζουμε την Ελλάδα, θ' αλλάζουμε το πολιτικό σκηνικό της χώρας. Αυτό, απαιτεί η νέα εποχή.
Σε αυτή την προσπάθεια, τη νέα αρχή, καλώ όλους τους φίλους και ψηφοφόρους να συμμετάσχουν.
Θ' αλλάξουμε την Ελλάδα με γνώμονα το εθνικό συμφέρον, τις αδιαπραγμάτευτες αξίες μας για την ανοιχτή κοινωνία, τη συμμετοχική δημοκρατία, τις ίσες δυνατότητες για όλους, την κοινωνική αλληλεγγύη, την κοινωνική συνοχή και κοινωνική δικαιοσύνη."

Όχι τα παραπάνω δεν είναι από την ομιλία του στη Συνδιάσκεψη. Είναι από τις δήλώσεις του το βράδυ των εκλογών του 2004. Πριν 3 1/2 χρόνια.

"Είμαι αποφασισμένος, να σεβαστώ αυτή την εντολή. Την νέα εντολή. Είμαι αποφασισμένος, να συγκρουστώ με αντιλήψεις και πρακτικές, που εμποδίζουν την υλοποίησή της.
Και θεωρώ αυτονόητο, ότι η νέα εντολή, θα είναι δεσμευτική για ολόκληρη την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, ώστε να δημιουργηθεί μια νέα συλλογική ενότητα, για την νέα νικηφόρα μας πορεία.
Μια νέα πορεία, που αφήνει πίσω αυτούς και αυτά που μας πλήγωσαν. Που πάει μπροστά, μ' αυτούς και μ' αυτά που θα ξανακάνουν το ΠΑΣΟΚ, το μεγάλο Κίνημα, των μεγάλων αρχών και των μεγάλων αλλαγών. Των νέων προτύπων και των νέων προγραμμάτων. Των νέων δομών και των μεγάλων κοινωνικών συμμαχιών της Κεντροαριστεράς. Των δρόμων που αφήνουν πίσω τους τα μικρά προβλήματα, τα εκβιαστικά διλήμματα, τις αδιέξοδες επιλογές, τις προσωπικές φιλοδοξίες" .

Αυτά είπε την Παρασκευή. 3 1/2 χρόνια και 4 εκλογικές ήττες μετά. Και συνέχισε:

"Αποδείχθηκε, ότι οι Δημοτικές μας Οργανώσεις, όπως λειτούργησαν, δεν έδωσαν τη δυνατότητα στα μέλη, να συμμετάσχουν έγκαιρα και αποτελεσματικά. Πρέπει να πάμε πιο κοντά στο λαό. Να στήσουμε δίκτυα και Οργανώσεις σε κάθε γειτονιά, σε κάθε χωριό, σε κάθε χώρο δουλειάς.
Οι Οργανώσεις του ΠΑΣΟΚ πρέπει να είναι εκεί όπου γεννιέται η ανάγκη για πολιτικό διάλογο και δράση. Εκεί όπου βιώνεται το πρόβλημα. Και αυτή, είναι η πρώτη πρότασή μου: Οργανώσεις παντού. Οργανώσεις που ανασυντίθενται, και σε γεωγραφική, και σε τομεακή βάση. Συντονισμός στο δημοτικό επίπεδο.
Η δεύτερη πρόταση, αφορά στο επίπεδο του Νομού. Χρειαζόμαστε ισχυρή οργάνωση, που μπορεί να εκφράζει το ΠΑΣΟΚ καθημερινά στην πολιτική αντιπαράθεση, που μπορεί να οργανώνει όλες τις δυνάμεις του Νομού, να αξιοποιεί τα στελέχη σε κάθε Δήμο, σε συνεχή συντονισμό με την περιφέρεια και επικοινωνία με το κέντρο.
Υπάρχει, νομίζω, ευρύτατη συμφωνία, ότι οι Γραμματείες των Νομαρχιακών μας πρέπει να εκλέγονται άμεσα, για να ενισχυθούν με ισχυρό και σταθερό στελεχιακό δυναμικό.
Μ' αυτές τις δύο παρεμβάσεις, θα ενισχύσουμε την παρουσία μας. Θα ενισχύσουμε τη φωνή των μελών μας και το αποκεντρωμένο, ισχυρό ΠΑΣΟΚ. Ταυτόχρονα, η συνεργασία μας με την κοινωνία των πολιτών, με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, με φορείς Εθελοντισμού, πρέπει να είναι μέλημα και ευθύνη των Οργανώσεών μας.
Θέλουμε ένα κόμμα, του οποίου οι οργανώσεις, τα δίκτυά μας, να αντιστοιχούν στα σύγχρονα, δυναμικά και καινούργια κοινωνικά Κινήματα, όπως είναι τα Κινήματα της Νεολαίας, της Οικολογίας, του διαδικτύου, των Καταναλωτών, της υπεράσπισης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Στα κεντρικά όργανα, πρέπει να προχωρήσουμε σε αποφασιστικές αλλαγές. Αλλαγές, ώστε να δυναμώσουμε το συλλογικό, ενιαίο, αδιαίρετο, δημοκρατικό ΠΑΣΟΚ.
Τα όργανα πρέπει να είναι ολιγομελή, λειτουργικά και αποτελεσματικά. Να δίνουν χώρο έκφρασης, διαλόγου στο διαφορετικό, αλλά να παίρνουν και σαφείς αποφάσεις, μ' ένα δημοκρατικά, νομιμοποιημένο από το Συνέδριο, ισχυρό πολιτικό κέντρο, ευέλικτο, αποτελεσματικό και νικηφόρο.
Με κεντρικά γραφεία, που δεν λειτουργούν γραφειοκρατικά, πελατειακά, ως κακέκτυπη δημόσια υπηρεσία, αλλά λειτουργούν με συνεχή υποστήριξη επιμόρφωσης, πληροφόρησης, διαλόγου και υποστήριξης υποδομών για τις περιφερειακές μας Οργανώσεις και τα δίκτυά μας."

Κι όμως τον Ιούλιο του 2007 στο Εθνικό Συμβούλιο έλεγε:

"Πρέπει να πούμε, κάνοντας ένα μικρό απολογισμό, ότι τα τελευταία τρία χρόνια, κάναμε πολλά. Πετύχαμε πολλά όλοι μαζί και πρέπει να είμαστε περήφανοι. Η εντολή που είχαμε το 2004 ήταν ρητή. Να αλλάξουμε το ΠΑΣΟΚ, για να αλλάξουμε τη χώρα.
Το ΠΑΣΟΚ άλλαξε. Και συνεχίζει τις αλλαγές του. Αλλάζει ριζικά και δυναμικά, με διαδικασίες διαφανείς και δημοκρατικές, με την ισότιμη συμμετοχή των μελών μας και των πολιτών, με τα δίκτυα, με τα Συνέδρια, με το καινούριο Καταστατικό μας. Περάσαμε σε μια νέα εποχή.
Μέτρο σύγκρισης δεν είχαμε, αλλά μπορέσαμε πια, να έχουμε μέτρο σύγκρισης με το προ ημερών Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας. Εκεί, δεν ακούσαμε για πρόγραμμα, δεν ακούσαμε για πολιτικές θέσεις. Ακούσαμε για διαγκωνισμούς, ακούσαμε για νοθείες, ακούσαμε για αδιαφάνεια.
Αυτό είναι που χαρακτηρίζει τον πολιτικό πολιτισμό της Νέας Δημοκρατίας. Συγκρίνετέ το, με τα δικά μας Συνέδρια, με τα δικά μας Προγράμματα, με τις δικές μας διαδικασίες και, θα δείτε, ότι έχουμε κάνει μια μικρή επανάσταση στον πολιτικό πολιτισμό της χώρας μας.
Εμείς, πήραμε την εντολή το 2004 και σεβαστήκαμε αυτή την εντολή, μένοντας πιστοί στις αξίες και τις αρχές μας, για να κάνουμε πράξη, αλλαγές που είχε ανάγκη η χώρα, να κερδίσουμε ξανά την εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού.
Αλλάξαμε, δίνοντας την μάχη της ανανέωσης, με ανανέωση του στελεχιακού μας δυναμικού στις Οργανώσεις μας, ξεπερνώντας ακόμη και τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις μας."


Κουράζω, ξέρω, με τις αναφορές στις ομιλίες. Απλά θέλω να σας βάλω κι εσάς στο ίδιο συναίσθημα. Της κούρασης. Της κόπωσης. Του "τα έχω ξανακούσει, αλλά πούν' τα;".


"Αντίπαλος μας είναι, δηλαδή, η Νέα Δημοκρατία, που μιλάει για μια δήθεν πλατιά συμμαχία, αλλά είναι ένας απλός όμηρος των συμφερόντων, που έκαναν τις υποκλοπές, που διακίνησαν τα ομόλογα της απάτης, που οδηγούν στην κατάρρευση των «νέων μετρήσεων» για το ΑΕΠ. Όμηρος των συμφερόντων που κάνουν, εκ του πονηρού, λόγο για άμεσες εκλογές, που εκβιάζουν, λίγες εβδομάδες μετά τις εκλογές της 16ης Σεπτεμβρίου, όλο το πολιτικό σύστημα. Γιατί ξέρουν, μόνο να εκβιάζουν, ξέρουν, μόνο να εκφοβίζουν.
Οι δυνάμεις αυτές έδρασαν με τον ίδιο τρόπο, και το 1965, και το 1989 και, όπως και τότε, έτσι και σήμερα, θα αντισταθούμε. Θα τις νικήσουμε!
Όπως ο Καραμανλής και ο Μητσοτάκης, έτσι και οι άλλες δυνάμεις του συστήματος, μιλούσαν πάντα θολά τη γλώσσα τού δήθεν Κέντρου και των «μεγάλων κοινωνικών συμμαχιών»."

Δυνάμεις που έδρασαν το '65 και το '89. Γιατί ανατρίχιασα;

Το τέλος της ομιλίας συνοδέυτηκε με την ίδια παράκρουση της αρχής. Και μετά η ακόμα μεγαλύτερη ντροπή: Την ώρα που κλήθηκε στο βήμα ο Βαγγέλης Βενιζέλος, οι μισοί τουλάχιστον από τους αποφάσισαν να φύγουν. Να κάνουν διάλειμα. Δεν είχαν έρθει για να συνθέσουν. Ούτε καν για να ακούσουν. Είχαν έρθει απλά για να ουρλιάξουν παθιασμένα την υποστήριξή τους στον Γ.Παπανδρέου, όχι στο ΠΑΣΟΚ. Εκτός, αν για αυτούς είναι συνώνυμα. Κι άλλοι είναι ξένοι, εχθροί, υπονομευτές.


Άκουσα με προσοχή και τον Βενιζέλο. Τα 10 ρητορικά του (αλλά και πραγματικα για το ΠΑΣΟΚ) ερωτήματα. Τις απαντήσεις που προτείνει. Δεν είχε έκπληξη η ομιλία του. Είχε την ωριμότητα του ανθρώπου που ξέρει τι θέλει. Το αναγκαίο πάθος για να πείσει και να ακουστεί. Την άνεση στο λόγο που τον διακρίνει. Τις δόσεις της ειρωνείας που απαιτούντο. Ήταν μια καλή ομιλία. Για άλλη μια φορά, μια ομιλία περισσότερο για τους έξω από την αίθουσα τηλεθεατές παρά για τους παρόντες.


Η ανταπόκριση των υποστηρικτών του σαφώς πιο μετρημένη από αυτούς του Παπανδρέου. Λιγότερο χαχόλικη. Ελάχιστα φανατισμένη. Βλέμματα λιγότερο θολά. Πιο καθαρά. Αλλά και πιο προβληματισμένα. Με έναν απόμακρο φόβο. Φόβο για το μέλλον.


Και μετά ο Σκανδαλίδης. Με μια ομιλία του γνωστού στυλ του που σε αγγίζει στην ψυχή. Που σε κάνει να νοιώθεις ότι αισθάνεστε τα ίδια πράγματα. Που σου μιλάει με μια γλώσσα απλή χρωματισμένη κάποιες στοιγμές με την κρυμένη ευχάριστη Δωδεκανησιακή προφορά του. Που όμως, παρά την ταύτιση συναισθημάτων που σου βγάζει, δεν σε κινητοποιεί. Οι οπαδοί του: πιο ζωντανοί. Πιο κεφάτοι. Με λιγότερο άγχος. Σαν σε έαν αγώνα τιμής και χαράς για την πολιτική, όχι του άγχους, του "όλα ή τίποτα".


Μετά την ομιλία και του Σκανδαλίδη έφυγα από τη Συνδιάσκεψη. Δεν πήγα τις επόμενες δυο μέρες. Τα συναισθήματα τα πήρα. Τις ομιλίες των υπολοίπων στελεχών τις άκουσα από την τηλεόραση και τις διάβασα στο internet. Έτσι κι αλλιώς για αυτό εκφωνήθηκαν. Όχι για τους παρόντες.

Συμπεράσματα: Στην Ιατρική έμαθα ότι ένα από τα σημαντικότερα στοιχέια της θεραπευτικής είναι η συνεργασία του αρρώστου. Αν ο άρρωστος δεν κατονοεί ότι ασθενεί, ότι η ασθένειά του είναι ιάσιμη, η θεραπευτική προσέγγιση του ιατρού είναι πάρα πολύ δύσκολη. Συχνά και αδύνατη.
Δεν είμαι σίγουρος ότι όλοι στο ΠΑΣΟΚ συμφωνούν και αναγνωρίζουν τη βαριά του κατάσταση. Δεν είναι ένα "κρύωμα από την αλλαγή του καιρού" ο βήχας που γδέρνει τα σωθικά συνταράσσει το κορμί μας.
Ο Ιπποκράτης είχε πεί πως «Ό,τι δεν θεραπεύεται με τα φάρμακα, θεραπεύεται με το σίδερο. Ό,τι δεν θεραπεύεται με το σίδερο, θεραπεύεται με τη φωτιά και ό,τι δεν θεραπεύει η φωτιά, πρέπει να θεωρείται ανίατο».
Το ΠΑΣΟΚ, δεν πήρε τα φάρμακά του όταν έπρεπε, το σίδερο το φοβάται και η φωτιά που το έκαψε δεν φαίνεται να το θεραπεύει.

Η εικόνα της συνδιάσκεψης με γέμισε θλίψη. Όπως και θλίψη και οργή με γέμισαν και οι τοποθετήσεις των ¨κορυφαίων" του ΠΑΣΟΚ. Όλων αυτών (δεν είναι λίγοι) που ενώ έλεγαν από πριν από τις εκλογές αυτά που λέει ο Βενιζέλος σήμερα, τρέχουν πίσω από τον Παπανδρέου χαμογελώντας χαιρέκακα, ελπίζοντας πως πεταξαν έξω από την προσωπική τους κούρσα έναν ανταγωνιστή.

Κάποια στιγμή εκεί μέσα νόμισα ότι ζω στο Matrix. Αφιονισμένοι, προγραμματισμένοι, καλωδιωμένοι, μετα-ΠΑΣΟΚοι, ούρλιαζαν για τον παγκόσμιο ηγέτη. Η εικόνα της καταστροφής, της ήττας, της ταπείνωσης της 16ης Σεπτεμβρίου είχε κρυφτεί. Η εικονική πραγματιότητα στο έπακρο. Ο σουρεαλισμός στο απώγειο.

Και ο Neo να προσπαθεί να τους κουνήσει, να τους ανοίξει τα μάτια.

Νοιώθω πως η τελευταία ελπίδα για το ΠΑΣΟΚ είναι η 11η Νοεμβρίου. Η μέρα της Matrix Revolution. Αν δεν γίνει αυτό, αν δεν γκρεμίσουμε την εικονική πραγματικότητα, ο χώρος αυτός όχι μόνο δεν θα έχει ρόλο για μας αλλά ούτε καν θέση. Και το χειρότερο: δεν ξέρω αν θα θέλουμε να έχουμε ρόλο και θέση σε αυτόν.